Zamek w Chambord
Pośród dzikich i rozległych lasów Sologne, w prowincji Loir-et-Cher, stoi Chambord – zamek, który zdaje się pochodzić z bajki, choć jest dziełem ambicji, polityki i sztuki. Ta monumentalna rezydencja, rozpoczęta w roku 1519 na rozkaz króla Francji Franciszka I, nie miała być codziennym miejscem zamieszkania monarchy, lecz manifestacją potęgi, smaku i nowego stylu, który Francja czerpała z Włoch. Potężny, symetryczny, podkreślony setkami kominów i okien, Chambord pozostaje do dziś jednym z najważniejszych dzieł architektury renesansowej we Francji.
Franciszek I, zafascynowany renesansem i muzealnym dziedzictwem Italii, pragnął, by jego kraj nie pozostał w tyle pod względem artystycznym i estetycznym. Zamierzał stworzyć coś więcej niż zamek — chciał wzbudzić podziw, pokazać światu, że Francja może rywalizować z najlepszymi w dziele budowania rezydencji dla monarchów. Wybór lokalizacji — środek Sologne, teren bagienny, lasy, łowiska — świadczy o tym, że Chambord miał być nie tylko miejscem reprezentacyjnym, ale także królewskim łowiskiem, odskocznią od dworskiej etykiety, miejscem, w którym król mógł się oddać polowaniu i wypoczynkowi, choć nigdy nie zamieszkał tam na stałe.
Budowa Chambord rozpoczęła się właśnie w 1519 roku. Pierwsze plany, wzorowane częściowo na włoskich willach i pałacach, zakładały budowę donjonu — centralnej, potężnej wieży z czterema okrągłymi basztami — która miała świadczyć o militarnej sile i majestacie, choć pełniła raczej funkcję symboliczną niż obronną. W miarę upływu czasu projekt évoluował: dobudowano skrzydła, kaplicę, tarasy, a ogólna forma zaczęła się kształtować w sposób, który łączył cechy gotyckich warowni z włoskim renesansem. Wśród architektów wskazuje się Domenico da Cortona, włoskiego artystę, jako jednego z projektantów, choć wpływ Leonarda da Vinci bywa przywoływany — szczególnie w kontekście sławnych schodów podwójnej helisy, które zdają się implikować pomysł jego ręki. Niektóre źródła podkreślają, że nad budową czuwał także Pierre Nepveu, który kierował pracami na miejscu przez wiele lat.
Przez pierwsze dekady zamek powstawał nieregularnie, z przerwami, modyfikowanymi projektami i wieloma decyzjami króla, który widział w Chambord coś więcej niż tylko budowlę — widział symbol. Mimo ogromu inwestycji Franciszek I spędzał w Chambord jedynie krótkie okresy — sezon łowiecki, polowania, gościnne wizyty dla dyplomatów. Wśród ozdób, które szczególnie przyciągają uwagę, znajduje się wspomniane schody spiralne – zbudowane z dwóch splecionych heliks – które pozwalają wchodzić i schodzić niezależnie, nie spotykając się. Schody te stanowią architektoniczny znak zapytania: czy mają być przede wszystkim praktyczne, czy też spektakularne, ilustracją inżynierii i wyobraźni króla ?
Architektura Chambord zachwyca rozmachem. Fasada ma blisko 156 metrów długości, narożne wieże dodają monumentalności, dach z niezliczonymi kominami, wykuszami i zdobieniami tworzy panoramę niczym korona lub krajobraz fantastów. Wnętrza — choć częściowo niedokończone, pozbawione niektórych planowanych skrzydeł — nadal zdobią komnaty, wielkie sale, galerie, dekoracje rzeźbiarskie i haftowane tkaniny. Liczba pomieszczeń, jak podają przewodniki, sięga setek, liczba kominów — setek, a okien — niemal tyle samo. Zamek pełen jest symboliki: salamandra jako herb Franciszka I pojawia się wielokrotnie, stanowiąc element dekoracji, który przypomina zarówno o złych chwilach, jak i o potędze ognia twórczego króla.
Po śmierci Franciszka I budowa i użytkowanie Chambord przechodziły przez kolejne etapy, z przerwami, zmianami właścicieli i restauracjami. Pod panowaniem Ludwika XIV zamek doczekał się dopieszczenia pewnych elementów, zwłaszcza tych związanych z ogrodami, stajniami i kontekstem użytkowym. Wielkie ogrody, parki łowieckie, systemy wodne — wszystko to dodawało splendoru, ale też kosztów utrzymania. Z czasem mniej się liczyła wygoda mieszkania, a bardziej utrzymanie symbolu — dawnych idei królewskiej potęgi i piękna.
Rewolucje, wojenna zawierucha i przemiany XIX oraz XX wieku zostawiły Chambord w stanie nieraz zaniedbanym, ale nigdy nie pokonanym. Podczas Rewolucji Francuskiej wyposażenie zamku zostało zniszczone lub rozproszone, wnętrza ograbione, a niektóre budowle stanęły puste. W XIX stuleciu pod wpływem romantycznego zainteresowania przeszłością jeszcze raz odżyło zainteresowanie Chambord, jego przywracaniem dawnego stanu i zachowaniem jego dziedzictwa. W 1840 roku Chambord został wpisany na listę zabytków Francji, co dało mu formalną ochronę państwową. Z kolei w XX wieku poszczególne właścicielskie kwestie — dziedziczenie, traktaty, przekształcenia prawne — sprawiły, że w 1930 roku zamek i cały jego teren stały się własnością państwa francuskiego.
Dziś Chambord nie jest tylko ruiną czy muzeum; jest miejscem, które wciąż tętni życiem. Choć nigdy nie był rezydencją stałą żadnego z królów, gościł monarchów, literatów, artystów, a jego ogromne komnaty i galerie przyjmują zwiedzających z całego świata. Podczas II wojny światowej Chambord pełnił rolę schronienia dla dzieł sztuki, które zostały tam przewiezione, by ocalić je przed zniszczeniem i grabieżą. Współczesne działania konserwatorskie skupiają się zarówno na zachowaniu struktury zamku, jak i na ukształtowaniu przestrzeni dla turystów: ułatwienia zwiedzania, wystawy, ogrody historyczne, wydarzenia kulturalne.
Zamek Chambord od dawna wpisany jest na listę światowego dziedzictwa UNESCO, co potwierdza jego znaczenie jako dziedzictwa nie tylko francuskiego, ale całej Europy. To miejsce, w którym spotykają się historia, architektura, polityka i symbolika w jednym monumentalnym akcie kamienia, światła i przestrzeni.
Dla odwiedzających Chambord oferuje się ogromne doświadczenie — spacer przez sale, wspinaczkę na tarasy z widokami ponad dachami zamku, przechadzka po lesie i parku, który dawniej służył polowaniom, dziś zachwyca krajobrazem; zwiedzanie stajni, ekspozycji i ogrodów; uczestnictwo w wydarzeniach, które odżywiają pamięć. Patrząc na Chambord, można zrozumieć nie tylko, co znaczył renesans francuski w architekturze, ale także jak wielkie marzenia może materializować władza, kiedy splata się z wizją artystyczną i umiejętnością zatrzymania czasu.
Copyright 2022 - 2024 przewodnikpofrancji.pl Tomasz Spytek Podróże i sport ! | Wszystkie prawa zastrzeżone
Ta strona korzysta z plików cookies, programów rejestrujących ruch na stronie i programów afiliacyjnych. Jeżeli nie wyrażasz zgody na śledzenie, opuść ją lub zmień ustawienia w przeglądarce internetowej. Szczegółowe informacje o plikach cookies znajdziesz w polityce prywatności.