POLSKI PRZEWODNIK PO PARYŻU

Kościół świętego Seweryna (Église Saint‑Séverin) to jeden z najbardziej fascynujących i najstarszych zabytków Paryża, szczególnie wyróżniający się na tle innych świątyń paryskich swoją historią, architekturą i ciągłym związkiem z życiem intelektualnym miasta. Położony w samym sercu Dzielnicy Łacińskiej, przy ulicy Rue des Prêtres‑Saint‑Séverin, stanowi niezwykłe połączenie wczesnośredniowiecznych korzeni, średniowiecznej potęgi i barokowo‑klasycystycznego przepychu, a także nowoczesnych akcentów sztuki sakralnej.

Historia tego miejsca sięga VI wieku, gdy pustelnik Seweryn osiedlił się nad brzegiem Sekwany i tam podążał ścieżką modlitwy oraz ascezy. Otoczony coraz większą czcią, stał się punktem odniesienia dla mieszkańców, którzy rozpoczęli wznoszenie nad jego oratorium małej świątyni. Niestety padła ona ofiarą najazdów wikingów IX‑X wieku, którzy wielokrotnie pustoszyli okolice Paryża. Po ich odejściu, na miejscu zniszczeń wybudowano kościół romański – w XI wieku – co umożliwiło rozwój osadnictwa w rejonie „nowej” Dzielnicy Łacińskiej. 

Rozkwit Dzielnicy Łacińskiej jako centrum intelektualnego, skupionego wokół Uniwersytetu Paryskiego założonego za czasów Filipa Augusta, doprowadził do potrzeby rozbudowy lokalnych kościołów. Seweryn stał się kościołem parafialnym uczniów i magistrów, a także miejscem zgromadzeń studenckich. W 1230 roku rozpoczęto budowę nowego gotyckiego kościoła – prostego, dbającego o harmonię i proporcję. Struktura ta, zachowana do dziś w swojej wewnętrznej części zachodniej (nawa, część dzwonnicy), prezentuje typową typologię wczesnego gotyku, bez transeptu, z nawą główną otoczoną dwiema nawami bocznymi. Wieża‑ dzwonnica, początkowo niezwiązana konstrukcyjnie z nawą, pochodzi również z tego okresu i pozostaje świadectwem pierwotnego układu przestrzennego.  

Od końca XIV w. zaczęły pojawiać się cechy stylu późnogotyckiego „flamboyant”. Zarówno witraże – szczególnie te z lat około 1378 w apsydach – jak i konstrukcja architektoniczna, zawierają wiele elementów dekoracyjnych. Kolumny z XIV i XV wieku są cieńsze, ostro zakończone, ich kapitele i sklepienia nabierają wyrafinowania. W 1412 roku odlano dzwon – obecnie najstarszy w Paryżu, nazwany „Macée” – zachowany do dziś w dzwonnicy kościelnej.  

W 1448 roku pożar podczas wojny stuletniej poważnie uszkodził budynek, co zapoczątkowało duże przebudowy i rozbudowy. Kościół został odbudowany, a arkady, sklepienia i okna rozszerzone. W rezultacie powstał unikalny układ – nawa główna z podwójnym systemem naw bocznych zawierających podwójny ambulatoryjny ciąg oraz kaplice promieniście otaczające prezbiterium. Najbardziej charakterystycznym punktem tej części jest „palmeraie” czyli „palmiarnia” – piramidalna struktura arkadowa wspierana przez spiralnie skręcony filar zwany „pilier tors” – centralny filar, wokół którego sklepienia oddają formę rozłożystego liścia palmy.  

Pomiędzy 1487 a latami 1490–95 doprowadzono do wykończenia obecnej apsydy i jej ambulatoryjnego systemu. W okresie 1498–1520 dobudowano kaplice boczne, które całkowicie wypełniają przestrzeń między nawami bocznymi. Dzięki temu formuje się współczesny układ planu kościoła, który zachował się aż po czasy współczesne.  W 1643 r. dołożono drugą zakrystię, a w 1673 r. sławny architekt królewski Jules Hardouin‑Mansart – twórca pałacu w Wersalu – wzniósł od południowo‑wschodniej strony kaplicę Komunii (Chapelle de la Communion).

Kilka lat później (1681–84) Charles Le Brun, nadworny malarz Ludwika XIV, zaprojektował klasycystyczną renowację prezbiterium, nadając mu marmurowe płyty i rzeźbiarskie dekoracje autorstwa Jean‑Baptiste Tuby’ego; fundatorką była Anne de Montpensier, kuzynka króla – Grande Mademoiselle. W XVIII wieku usunięto zawieszony tryforium (przewidziany bez okien) i zainstalowano przeszklenia, dzięki czemu do wnętrza zaczęło wpadać więcej światła. W latach 1837 przeniesiono okazały portal gotycki z kościoła Saint‑Pierre‑aux‑Bœufs (będącego wcześniej obok Notre‑Dame), który został rozebrany. Tym samym zachodnia fasada otrzymała dodatek historyczny, tym samym wzbogacając estetykę budowli. Okres rewolucji – jak wielu sakralnych miejsc w Paryżu – miał dla Seweryna trudny charakter: kościół został zamieniony na skład amunicji, magazyn paszy i dzwonów. Nie został jednak zniszczony na stałe. W 1802 r. wrócił tu kult religijny.  W latach 1966–70 wymieniono część okien troforalnych na dzieła Jean René Bazaine – abstrakcyjne witraże prezentujące siedem sakramentów Kościoła, wykonane zgodnie z duchem współczesnym, lecz harmonizujące z dziełem gotyckim. Dzięki temu Seweryn łączy w sobie różne epoki sztuk sakralnych – od wielobarwnych scen biblijnych średniowiecza, przez klasycystyczny marmur, aż po modernistyczną symbolikę abstrakcyjną. 

Wspaniałe witraże XIV–XV wieczne, szczególnie w apsydzie, ilustrują sceny z Ewangelii i żywotów apostołów. Witraże te, o intensywnych barwach i średniowiecznym stylu narracyjnym, zdobią okna nawy i kaplic bocznych. Wśród najbardziej imponujących dzieł znajduje się róża w zachodniej fasadzie datowana na 1482 r., przedstawiająca Drzewo Jessego – genealogiczny wizerunek Chrystusa. W kaplicach bocznych umieszczono nowoczesne witraże Jean Bazaine (lata 1966–70), abstrakcyjne, symboliczne, ukazujące siedem sakramentów, które harmonizują z średniowiecznymi formami i wprowadzają nowy wymiar duchowo‑estetyczny. Na zewnątrz budynek zachowuje bogato dekorowane elewacje – z licznymi pinaklami, sterczynami i gargulcami (rzygaczami), skutecznie odprowadzającymi wodę. 

Świątynia posiada organy: główne, zainstalowane przez firmę Alfred Kern w 1963 r. i mniejsze z 1966 r. Organy główne mają cztery manuale i 59 głosów. Po remoncie w 2011 roku osiągnęły one poziom jednych z najlepszych w mieście.  

Saint‑Séverin jest aktywną parafią Katolickiego Archidiecezji Paryża, służącą zarówno wiernym, jak i turystom. Organizowane są msze, chrzciny, śluby, również koncerty muzyki sakralnej – szczególnie organowej – w gotyckim wnętrzu, które doskonale wzmacnia akustykę i sacrum wydarzeń muzycznych. To często wybierana scenografia koncertów organowych, recitali i warsztatów artystycznych portretują piękno dziedzictwa liturgicznego i sakralnego rzemiosła.  

Dzięki finansowaniu z fundacji „Avenir du Patrimoine à Paris” oraz współudziałowi parafialnemu i samorządowemu, systematycznie przeprowadzane są renowacje: witraże, polichromie kaplic, malowidła ścienne, kamieniarka gotycka, sklepienia i struktury nośne. Projekty prowadzone są zgodnie z duchem historycznego zachowania, z zachowaniem oryginalnych materiałów lub ich wierną rekonstrukcją.  

Św. Seweryn to świątynia‑pomost: między historią Merowingów a współczesną sztuką, między duchowością średniowiecza a „abstrakcyjną ikonografią” XX wieku. Stanowi przykład pełnej harmonii stylów architektonicznych, epok i funkcji – sanktuarium, parafia, miejsce kultu naukowego. Cieszy się uznaniem historyków sztuki, architektów, muzykologów i turystów poszukujących ciszy i piękna.

Kościół świętego Seweryna to autentyczna lekcja historii w kamieniu – od pustelniczego oratorium w VI wieku, przez romańską bazylikę, gotyckie mury XII–XV stulecia, barokowe marmury i klasycystyczne stylistyki XVII wieku, po nowoczesną sakralną ekspresję. To żywy przykład ciągłości wiary, architektury i życia duchowego miasta, znakomity świadek kulturowych warstw i zmian epok. Marynarska rzeźba kolumien, freski, portal i witraże to materialny argument mówiący o zdolności sztuki do ciągłego odnawiania przestrzeni wnętrza i ducha.

Copyright 2022 - 2024 przewodnikpofrancji.pl Tomasz Spytek Podróże i sport ! | Wszystkie prawa zastrzeżone

Ta strona korzysta z plików cookies, programów rejestrujących ruch na stronie i programów afiliacyjnych. Jeżeli nie wyrażasz zgody na śledzenie, opuść ją lub zmień ustawienia w przeglądarce internetowej. Szczegółowe informacje o plikach cookies znajdziesz w polityce prywatności.